Les sources manuscrites de la théorie de la musique
(S. IX-XVI)

__________________________________

 

Ad inveniendum veras falsetas

 

WROCLAW, Biblioteka Uniwersytecka (PL-Wru), I.Q.43, f. 138r.

 

Edition : Christian Meyer, Mensura monochordi. La division du monocorde (IXe-XVe siècles) (Paris: Société française de Musicologie, Éditions Klincksieck, 1996; Publications de la Société française de Musicologie, II,xv), p. 223.

 

1 Ad inveniendum veras falsetas, seu semitonia vera in monocordo mensurato mensura regulari fiant primo a .B. ad finem IX passus
et primus terminabit cis,
secundus vacat, tercius fis,
quartus vacat,
quintus ccis,
sextus ffis,
septimus cccis,
reliqui vacant.

 

2 Item a .B. ad finem fiant quinque passus.
Primus terminabit dis,
secundus vacat,
tercius ddis,
quartus dddis,
quintus vero finit.

 

3 Item a fis ad finem fiant novem passus
et primus terminabit gis, quintus ggis etc.

 

4 Vel sic brevius redibit tamen in idem :

 

5 Fiant a .B. a finem 27 passus
et tunc 3us terminabit cis,
nonus fis,
undecimus gis,
quintusdecimus ccis,
decimusoctavus ffis,
XIXus ggis,
XXIus cccis,
reliqui vacant.

 

6 Item a .B. ad finem in quinque,
primus habebit dis,
secundus vacat,
tertius ddis,
quartus dddis,
quintus vero finit.

 

7 Et fac illam mensuram pro veris habendis concordanciis, praesertim in semitoniis, quod solum fallit in ddis quod non est vera quinta secundum illam mensuracionem ad gis.

7 secundum] vix (?) ms.

8 Pro eius ergo vera quinta fiant a gis ad finem sex passus quorum secundus tanget veram quintam, vel in tres <et> tanget primus v<eram> quintam quod etiam in aliis semper pro quinta servandum est. 9 Predictam autem mensuracionem quinque passuum a .B. ad finem vero sic institui ut .b. esset vera quinta ad dis quod aliter non esset.

8 veram] verus ms | vel-quintam] add. marg.

10 Item ad habendam veram quartam dividatis semper in quatuor, et primus tanget veram quartam.

 

11 Sed pro vera octava dividatis in duo, pro tono autem in novem, et hec habebitis ex proporcionibus, quia tonus est in proporcione sesquioctava, dyatesseron in sesquitertia, dyapente sesqualtera et dyapason in dupla etc.